VCI و VPI دو مقدار مهم در تنظیمات مودم هستند که مشخص کننده مسیر و کانال انتقال دادهها به ISP است که برای هر ISP داخلی، متفاوت از دیگری است. این دو مقدار در حالت انتقال ATM استفاده می‌شوند.
یکی از مهمترین تنظیماتی که برای اتصال به اینترنت در مودم (Modem) خود باید آن را انجام دهید، تنظیمات مربوط به دو مقدار VCI و VPI است. این مقادیر توسط ISP مشخص می‌شوند و نشان دهنده کانال انتقال داده اند.
تنظیمات VCI و VPI در مودم DSL
توجه: VPI مشخص کننده شماره مسیر VP و VCI مشخص کننده شماره مسیر VC است. بنابراین برای درک بهتر، ابتدا کانال VC و مسیر VP را شرح می‌دهیم و در بخش دوم به مشخص کننده آن‌ها (یعنی VCI و VPI) که در تنظیمات مودم استفاده می‌شوند، خواهیم پرداخت.
VP و VC چیست؟
VP مخفف عبارت "Virtual Path" به معنای "مسیر مجازی" است. در تکنولوژی انتقال داده ATM (یک حالت انتقال داده - در بخش‌های بعدی توضیح داده خواهد شد)، مسیر اصلی و فیزیکی انتقال دادهها به چندین بخش مجزا تقسیم می‌شود. چون این تقسیم بندی واقعاً به صورت فیزیکی نیست و در لایه‌های بالاتر استفاده می‌شود، به آن "مسیر مجازی" گفته می‌شود. این تقسیم بندی مسیر، برای جلوگیری از تداخل داده‌های رد و بدل شده در یک شبکه یا اینترنت است.
برای درک بهتر این تقیسم بندی، ارتباط بین دو شهر را فرض کنید که با چندین بزرگ راه (همه شرایط آن‌ها شامل طول، پهنا و ... به جز نامشان را یکی در نظر بگیرید) به هم وصل شده باشد و در انتهای هر یک از این بزرگ راه‌ها (مسیر مجازی) یک نفر ایستاده باشد. درصورتی که فرد Y (پاکت داده) بخواهد از مبداء به مقصد برود، می‌تواند از همه این مسیرها راهش را بپیماید. درست است که فرد به مقصد رسیده اما درصورتی که بخواهد نفر X (مسیر دادهها به ISP مشخص) را که در انتهای یکی از این مسیرها ایستاده را ببیند، باید درست از همان مسیر حرکتش را انجام دهد که از قبل تعیین شده است (توسط ISP).
خود مسیر مجازی (VP) نیز به چندین کانال تقسیم می‌شود که به آن VC می‌گویند. VC مخفف عبارت "Virtual Channel" به معنای "کانال مجازی" است. کانال‌های مجازی موجود در یک مسیر مجازی، مقصد نهایی را مشخص می‌کنند. با استفاده از مسیر مجازی و کانال مجازی، پاکت‌های داده دقیقاً به جایی خواهد رسید که انتظار داشتیم. به همین دلیل، ISPها معمولاً دارای VC یا VP جداگانه از یکدیگر هستند مگر آن که همه آن‌ها از یک نقطه مشترک (مثلاً مرکز اصلی مخابرات) داده‌های خود را رد و بدل کنند چون در غیر این صورت، دادهها ممکن است به اشتباه ارسال شده و به مقصد برسند.
برای درک بهتر VC، همان مثال قبلی را فرض کنید با این تفاوت که در بزرگ را (VP) توسط خطوطی به چندین لاین (VC) تقسیم شده است. حال فرض کنید در یک مسیر مشخص، در انتهای هر باند، یک نفر (مقصد اصلی دادهها به یک ISP مشخص) ایستاده باشد. با این شرط که نتوانیم باندمان را در طول مسیر عوض کنیم، باید درست از همان مسیری حرکتمان را شروع کنیم که از قبل مشخص شده باشد (توسط ISP) تا به فرد مورد نظر برسیم.
کانال انتقال پاکت‌های داده در تکنولوژی ATM
VCI و VPI چیست؟
در بخش قبلی، با مسیر مجازی و کانال‌های مجازی آن در یک کانال انتقال فیزیکی آشنا شدیم. حال برای این که بتوانیم این مسیرها و کانال‌ها را به مودم DSL خود بشناسانیم، تا پاکت‌های داده را به درستی به مقصد ارسال کند و در نهایت بتواند به اینترنت متصل شود، از دو مقدار VCI و VPI استفاده می‌کنیم.
VPI مخفف عبارت "Virtual Path Identifier" به معنای "مشخص کننده مسیر مجازی" است. این مقدار را معمولاً میتوانید در تنظیمات مودم خود پیدا کنید. VPI یک مقدار ۸ یا ۱۶ بیتی است که در حالت ۸ بیتی (حالت رایج) دارای ۲۵۶ حالت مختلف بوده و امکان داشتن مقداری بین عدد ۰~۲۵۵ (صفر تا ۲۵۵) را دارد. درحالت ۱۶ بیتی که فعلاً به صورت گسترده استفاده نمی‌شود و در سلول‌های NNI (در بخش بعدی توضیح داده خواهد شد) مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای ۶۵۵۳۶ حالت مختلف بوده و امکان داشتن مقداری بین عدد ۰~۶۵۵۳۵ (صفر تا ۶۵۵۳۵) را دارد.
درواقع مقدار عددی VPI همان مشخص کننده شماره مسیر مجازی است که پاکت‌های داده باید از آن مسیر، مسیر دهی شده و به مقصد برسند. در مثالی که در بخش اول زده شد، VPI همان "نام بزرگ راه" است که فرد باید از آن بگذرد تا به مقصد برسد.
همان طور که گفته شد، مسیرهای مجازی خود به کانال‌های مجازی تقسیم می‌شوند. مودم نیاز دارد تا بفهمد از طریق کدام کانال مجازی، در مسیر مجازی مشخص، داده را ارسال کند. این کانال توسط VCI به مودم شناسانده می‌شود. VCI مخفف عبارت "Virtual Channel Identifier" به معنای "مشخص کننده کانال مجازی" بوده و یک مقدار ۱۶ بیتی است. یعنی دارای ۶۵۵۳۶ حالت مختلف بوده و امکان داشتن مقداری بین عدد ۰~۶۵۵۳۵ (صفر تا ۶۵۵۳۵) را دارد.
درواقع مقدار عددی VCI همان شماره کانال مجازی را به مودم می‌دهد که دادهها باید در مسیر VPIای که انتخاب شده است، مسیر دهی شوند. توسط VCI است که مقصد اصلی مشخص می‌شود. در مثالی که در بخش اول زده شد، VCI همان "شماره باند یک بزرگ راه" است که فرد باید از بین تعداد زیادی از باندهای موجود، از آن بگذرد تا به مقصد اصلی خود برسد.
دو مقدار VPI و VCI در کنار یکدیگر، مسیر نهایی را مشخص می‌کنند. این دو مقدار باید توسط ISP به کاربر اطلاع داده شوند زیرا بدون فهمیدن این مقادیر، داده‌های ما عملاً به جایی غیر از ISP انتقال داده خواهند شد.
VPI و VCI که مودم برای ارتباط به ISP از آن‌ها استفاده می‌کند
حالت انتقال داده ATM چیست؟
حال برسیم به بحث ای تی ام. ATM در مباحث شبکه و اینترنت، جدا از ATM (ماشین خودپرداز) ای است که همه ما با آن آشنایی داریم و در اینجا مخفف عبارت "Asynchronous Transfer Mode" به معنای "حالت انتقال ناهمگام" بوده و یک تکنولوژی برای انتقال پاکت‌ها داده است. پاکت داده مجموعه‌ای از داده‌هاست که به صورت یکجا، منتقل می‌شوند. در ATM به پاکت داده، سلول (Cell) داده نیز گفته می‌شود.
در این تکنولوژی کل سلول داده دارای ۵۳ بایت حجم است که ۵ بایت آن برای مشخص کردن آدرس، به عنوان هدر (Header) و ۴۸ بایت باقیمانده شامل داده‌های اصلی برای انتقال است. همان طور که گفته شد، VC و VP، کانال‌ها و مسیرهای مجازی هستند؛ به این معنی که واقعاً این کانال یا مسیر وجود خارجی ندارد و همه دادهها از یک مسیر فیزیکی عبور می‌کنند. به همین دلیل، VCI و VPI به عنوان قسمتی از هدر سلول، برای شناساندن مسیر نهایی و مقصد اصلی پاکت داده، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یعنی هر آنچه که ما به عنوان VCI و VPI مشخص کنیم، در هدر (به صورت قرار دادی) به عنوان یک مسیر یا کانال مجازی، به مقصد فیزیکی (که ممکن است مقصد اصلی نباشد) دادهها فرستاده می‌شود. از آن مقصد فیزیک است که مسیر و کانال مجازی که در هدر قرار داده شده بودند، شناسایی شده و به مقصد اصلی فرستاده می‌شوند.
طبق ویکی‌پدیا، سلول‌های داده در ATM به دو نوع UNI (مخفف User-Network Interface - به معنای "رابط کاربر با شبکه") و NNI (مخفف Network-Network Interface - به معنای "رابط شبکه با شبکه") تقسیم می‌شوند که UNI به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. درواقع UNI همان رابطی است که کاربران با ISP خود درحین تبادل داده و اتصال به اینترنت، توسط مودم، استفاده می‌کنند. نوع NNI نیز در سطح شبکه‌ها و بین آن‌ها استفاده می‌شود. بنابراین به توضیح ساختار UNI اکتفا می‌کنیم.
ساختار سلول UNI در ATM
تصویر بالا، یک سلول UNI را نشان می‌دهند که در شبکه ATM منتقل می‌شود. در این تصویر، هر ردیف یک بایت و هر مربع یک بیت را نشان می‌دهد. همان طور که می‌بینید، مقادیر VPI و VCI به صورت باینری، در هدر سلول که ۵ بایت است، ذکر شده است. سایر بیت‌های موجود در هدر عبارت اند از:
- GFC: مخفف Generic Flow Control بوده و دارای ۴ بیت طول است که به صورت استاندارد، هر چهار بیت دارای مقدار ۰ است. این بیت برای کنترل جریان، امکان پشتیبانی از سایر شبکه‌ها و گاهاً ادغام با VPI مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته اکثراً کاربرد خاصی ندارد.
- VPI و VCI: مقادیری که مشخص کننده مسیر مجازی و کانال مجازی برای انتقال داده هستند.
- PT: مخفف Payload Type بوده و دارای ۳ بیت طول است. این بخش از سه بیت تشکیل شده است که هر بیت نشان دهنده "نوع" داده‌هایی است که متنقل می‌شود. برای مثال، بیت اول درصورتی که ۰ باشد به معنی این است که این دادهها برای "کاربران" است اما درصورتی که مقدار آن ۱ باشد، یعنی داده برای "مدیران و سطوح بالا" است.
- CLP: مخفف Cell Loss Priority بوده و تنها یک بیت طول دارد. درصورتی که بیت مقدار ۰ را داشته باشد، به این معنیست که سلول کنونی دارای اهمیت بالایی است و انتقال آن "باید" انجام گیرد. اما درصورتی که مقدار آن ۱ باشد، به این معنیست که سلول دارای ارزش کمتری است و گاهاً ممکن است از دست برود.
- HEC: مخفف Header Error Control بوده و ۱ بایت طول دارد. این بایت برای چک کردن خطاهای هدر (نه دادهها) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکته: بررسی کامل پروتکل ATM خارج از بحث این پست است. ممکن است در آینده، این حالت از انتقال داده به صورت کامل، در پست مجزا، توضیح داده شود.
VCI و VPI شرکت‌های مهم داخلی:
شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی (ISP) در ایران، VCI و VPI های زیر را برای دسترسی تعریف کرده اند.
توجه کنید که این لیست از وبسایت Hadiran.ir برداشته شده است. درصورت مشاهده هر گونه اشکال یا تغییری در این لیست، لطفاً از طریق قسمت تماس با ما یا بخش نظرات این مطلب اقدام کنید. همچنین میتوانید شماره VPI و VCI را از ISP خود پرسیده و همراه با نام ISP و استان خود، آن را در بخش نظرات ارسال کنید.
| نام شرکت ISP | مقدار VPI | مقدار VCI | استان (ها) |
| مخابرات | ۰ | ۳۵ | در اکثر شهرها |
| آسیاتک | ۰ | ۳۵ | |
| پارس آنلاین | ۰ | ۳۵ | تهران |
| شاتل | ۰ | ۳۵ | |
| صبانت | ۰ | ۳۵ | |
| های وب | ۰ | ۳۵ | |
| پارس آنلاین | ۰ | ۵۹ | در اکثر شهرها |
| مخابرات | ۰ | ۳۳ | آذربایجان شرقی |
| همارا سیستم | ۰ | ۳۳ | آذربایجان شرقی |
| عصر تله کام | ۸ | ۳۵ | |
| پیشگامان | ۸ | ۸۱ | |
| نخل نت | ۰ | ۳۳ | کرمان |
| مخابرات | ۰ | ۳۵ | ایلام |
| مخابرات | ۰ | ۱۰۰ | ایلام |
